Cây Cà phê
Kỹ thuáºt trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản cà phê chè
Giống cà phê Catimor được nháºp vào Việt
I- Giống, đặc Ä‘iểm thá»±c váºt và yêu cầu sinh thái
1. Giống
Trong giống cà phê chè có các chủng : Typica, Bour-bon,
2. Yêu cầu sinh thái
- Phạm vi nhiệt Ä‘á»™ biến Ä‘á»™ng từ 15 - 30oC, nhÆ°ng lý tưởng nhất có nhiệt Ä‘á»™ trung bình từ 19 - 24oC
- Có lượng mÆ°a năm từ 1500 - 2000mm
- Äá»™ cao so vá»›i mặt biển từ 800 - 2500m, có má»™t mùa khô hạn nhẹ kéo dài từ 2 - 3 tháng
- Ưa ánh sáng tán xạ, có cây che bóng.
3. Nguồn gốc và đặc Ä‘iểm của giống cà phê Catimor
- Giống cà phê Catimor được nháºp vào Việt
- Äây là giống lai giữa Hybrid de Timor vá»›i giống Catura
- Thuá»™c dạng thấp cây, cành đốt ngắn, có khả năng trồng dày
- Kháng bệnh gỉ sắt (tính uu việt nổi báºt nhất của Catimor)
- Có bá»™ tán che kín thân vì váºy hạn chế được sá»± phá hoại của sâu đục thân (loại sâu này có táºp tính không thích đẻ trứng vào nÆ¡i thiếu ánh sáng)
- Nếu thâm canh tốt năng suất đạt 4 - 5 tấn/ha
Do có năng suất cao, kháng bệnh gỉ sắt, hÆ°Æ¡ng vị thÆ¡m ngon, giá bán khoảng gấp 1,5 lần giá cà phê vối nên cà phê Catimor được trồng nhiá»u nÆ¡i trên thế giá»›i. ở Việt
II- Kỹ thuáºt trồng và chăm sóc
1. Äất trồng cà phê
Cà phê là loại cây công nghiệp lâu năm, có bá»™ rá»… ăn sâu tá»›i trên 1 m, vì váºy phải chá»n các loại đất sau Ä‘ây :
- Có tầng đất sâu từ 70 cm trở lên
- Äất có cấu tượng tốt, tÆ¡i xốp, giàu chất hữu cÆ¡
- Không bị úng nÆ°á»›c trong mùa mÆ°a (thoát nÆ°á»›c tốt)
- Các loại đất thuá»™c nhóm đất Ä‘á» nhÆ° đất bazan là loại đất rất quý để trồng cà phê. ở Việt
- Ngoài đất bazan ra còn nhiá»u loại đất khác có khả năng trồng cà phê nhÆ° : đất phù sa cổ, đất dốc tụ, đất sa phiến thạch, đất Ä‘á vôi, . . . miá»…n là chúng có các đặc Ä‘iểm Ä‘ã nêu ở trên và có Ä‘iá»u kiện sinh thái phù hợp (chế Ä‘á»™ mÆ°a, chế Ä‘á»™ nhiệt, . .).
- Hàm lượng chất hữu cÆ¡ trong đất có từ 3% trở lên (đối vá»›i đất Ä‘á» bazan) và trên 2,5% đối vá»›i các loại đất khác là phù hợp đối vá»›i cà phê.
2. Máºt Ä‘á»™, khoảng cách trồng
- ở những nÆ¡i đất không có Ä‘á»™ phì cao thì trồng vá»›i máºt Ä‘á»™ 6666 cây/ha, tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i khoảng cách : hàng cách hàng : 1,5 m, cây cách cây : 1m
- ở những nÆ¡i đất tốt trồng vá»›i máºt Ä‘á»™ 3333 cây/ha, tÆ°Æ¡ng ứng vá»›i khoảng cách : hàng cách hàng : 2 m, cây cách cây : 1,5m
- ở những nÆ¡i đất trung bình có thể trồng vá»›i máºt Ä‘á»™ 5000 cây/ha : hàng cách hàng : 2 m, cây cách cây : 1 m
- Khi trồng má»›i chỉ trồng 1 cây/hố, sau Ä‘ó có thể nuôi thêm 1 đến 2 thân má»›i để có từ 2-3 thân/hố.
- Äể có năng suất cao giống cà phê Catimor chỉ hãm ngá»n ở chiá»u cao 1,8m hoặc không hãm ngá»n.
III- Cây trồng xen che phủ, bảo vệ, cải tạo đất
1. Trồng xen
- Khi cà phê má»›i trồng, đất còn trống, bá»™ tán cây cà phê còn nhá» vì váºy phải trồng xen để hạn chế sá»± thiêu hủy chất hữu cÆ¡ trên bá» mặt đất do cÆ°á»ng Ä‘á»™ ánh sáng lá»›n và nhiệt Ä‘á»™ mặt đất rất cao.
- Nên trồng xen các loại cây Ä‘áºu Ä‘á»— để cải tạo đất, tăng hàm lượng mùn, tăng các chất dinh dưỡng cho đất, đồng thá»i nó cÅ©ng làm tăng Ä‘á»™ ẩm trong đất và giảm nhiệt Ä‘á»™ bá» mặt đất.
- Cây trồng xen tạo ra nguyên liệu để tủ gốc và ép xanh. Má»™t vÆ°á»n cây trồng xen tốt có thể cung cấp cho lô cà phê hàng trăm cân đạm nguyên chất/ha và nhiá»u chất dinh dưỡng, khoáng khác.
2. Bón phân cho cây trồng xen
- Nếu trồng trên đất có Ä‘á»™ phì cao thì không nhất thiết phải bón phân
- Nếu trồng trên đất không có Ä‘á»™ phì cao thì phải bón má»™t lượng phân hóa há»c nhất định nhằm giúp cho cây trồng xen tăng sinh khối chất hữu cÆ¡. Thông thÆ°á»ng bón : (20 kgN + 20 kg P2O5 + 10 kg K2O)/ha
IV- Tủ gốc giữ ẩm
1. Nguyên liệu tủ gốc
Dùng các nguyên liệu nhÆ° rÆ¡m, rạ, lá mía, cá» khô, cây phân xanh, cây ngô, thân cây Ä‘áºu Ä‘á»— để tủ gốc cho cây cà phê có những lợi ích sau :
- Tăng hàm lượng mùn cho đất
- Tăng Ä‘á»™ ẩm trong đất và bá» mặt đất
- Giảm nhiệt độ trong đất
- Chống cỠdại
- Tăng thêm các chất dinh dưỡng, đặc biệt là hàm lượng lân và kali dá»… tiêu
- Tăng Ä‘á»™ xốp và sức chứa ẩm của đất, . . .
- Tiết kiệm được lượng nÆ°á»›c tÆ°á»›i, kéo dài thá»i gian giữa 2 lần tÆ°á»›i
- Tạo Ä‘iá»u kiện cho các vi sinh váºt có ích hoạt Ä‘á»™ng
- Giảm xói mòn, rá»a trôi đất
2. Cách tủ
- Thông thÆ°á»ng thì tủ xung quanh gốc cà phê, nhÆ°ng nếu có đủ nguyên liệu thì tủ theo băng hay che phủ cả bá» mặt đất thì càng tốt vì ngoài tác dụng nhiá»u mặt nhÆ° Ä‘ã nêu ở câu trên, còn có má»™t lợi ích khác là gÄ©Æ° được ẩm trong đất, đặc biệt là trong mùa khô, lượng nÆ°á»›c tÆ°á»›i có thể dùng ít hÆ¡n, hoặc khoảng cách giữa 2 lần tÆ°á»›i sẽ dài hÆ¡n, tiết kiệm được nÆ°á»›c tÆ°á»›i. Chú ý chống cháy trong mùa khô và dùng đất Ä‘è lên thảm phủ để chống gió làm bay nguyên liệu tủ.
- Có thể dùng các tấm ni lông có màng má»ng (chuyên để phủ đất) để phủ lên bá» mặt của đất. Biện pháp này là nhằm chống lại sá»± bốc thoát hÆ¡i nÆ°á»›c từ trong đất đồng thá»i để chống lại sá»± sinh trưởng của cá» dại trên lô trồng
V- Trồng cây che bóng
1. Lý do trồng cây che bóng
- Cây cà phê chè hoang dại má»c ở trong rừng, do Ä‘ó che bóng cho cây cà phê chè là nhu cầu sinh lý cần thiết.
- Cây che bóng cho cà phê hạn chế được ánh sáng trá»±c xạ, Ä‘iá»u hòa nhiệt Ä‘á»™, giảm cÆ°á»ng Ä‘á»™ mÆ°a, hạn chế sá»± hủy hoại cấu tượng đất
- Cây che bóng có tác dụng hút nÆ°á»›c và chất dinh dưỡng từ các tầng sâu của đất, Ä‘iá»u hòa được ẩm Ä‘á»™ trong lô cà phê, hạn chế được sÆ°Æ¡ng muối ở những vùng có mùa Ä‘ông giá lạnh.
- Cây che bóng làm giảm tốc Ä‘á»™ gió và tăng Ä‘á»™ phì đất nhá» lượng cành lá rụng xuống lô cà phê.
2. Những loại cây che bóng
- Cây che bóng tạm thá»i : muồng hoa vàng, cốt khí, Ä‘iá»n thanh, dáºu săng, . . Chú ý không trồng gần gốc cà phê vì dá»… gây ra hiện tượng tranh chấp nÆ°á»›c. Khi bá»™ pháºn cây che bóng tạm thá»i giao tán vá»›i cây cà phê thì phải chặt, phát các cành tiếp giáp vá»›i cây cà phê để tránh sá»± cá» xát làm rách hay khô lá cà phê.
- Cây che bóng lâu dài : Keo dáºu
VI- Kỹ thuáºt tạo hình cà phê
Tạo hình cho cà phê là má»™t biện pháp kỹ thuáºt rất quan trá»ng thông qua việc cắt tỉa để tạo ra má»™t bá»™ tán có số lượng thân và cành phân bố Ä‘á»u trong không gian phù hợp, thông thoáng, tiếp nháºn được nhiá»u ánh sáng mặt trá»i để cho cây quang hợp tốt tạo ra năng suất cao và ổn định.
1. Chiá»u cao hãm ngá»n
Äá»™ co hãm ngá»n thÆ°á»ng từ 1,4 đến 1,6 m kể từ gốc cây đến vị trí hãm ngá»n. Riêng đối vá»›i cà phê Catimor Ä‘á»™ cao hãm ngá»n khoảng 1,8 m hoặc không hãm ngá»n. Khi cây cà phê Ä‘ã cao đến vị trí muốn hãm ngá»n thì dùng kéo cắt cành cắt phần ngá»n ở vị trí trên cặp cành cuối cùng khoảng 1 cm. Sau khi cắt cành chất dinh dưỡng sẽ táºp trung nuôi dưỡng cho các cành còn lại phát tiển và phát sinh các cành thứ cấp để cho quả ở những vụ sau.
2. Äánh chồi vượt
Sau khi hãm ngá»n nếu trên thân hay trên ngá»n má»c chồi vượt thì phải lấy tay vặt Ä‘i (nếu còn nhá») hoặc dùng kéo cắt cành để cắt bá» (nếu chồi Ä‘ã lá»›n). Nếu Ä‘ánh chồi vượt không kịp thá»i sẽ tiêu hao chất dinh dưỡng của cây.
3. Cắt, tỉa cành
- Sau thu hoạch xong ở vụ bói (thÆ°á»ng sau khi trồng 2,5 năm) thì cắt bá» bá»›t má»™t vài cành cấp 1 thấy yếu, nhá» theo nguyên tắc so le hay chữ chi ở trên thân. Những năm sau Ä‘ó những cành yếu, ít phát sinh cành thứ cấp sau khi thu hoạch cÅ©ng cắt bá» bá»›t Ä‘i má»™t số để cho cây thông thoáng
- Những cành thứ cấp má»c sát thân hoặc má»c ngược Ä‘âm vào phía thân cây cần phát hiện để cắt bá» kịp thá»i theo nguyên tắc là ở xung quanh thân cần thông thoáng.
- Những cành cấp 1 sau vụ thu hoạch, nếu chÆ°a thấy phát sinh cành thứ cấp thì tiến hành bấm Ä‘uôi én, nghÄ©a là bấm ngá»n của cành Ä‘ó nhằm mục Ä‘ích không cho cành vÆ°Æ¡n dài ra để táºp trung chất dinh dưỡng phát sinh và nuôi cành thứ cấp.
- Sau vụ bói những cặp cành cấp 1 ở quá sát mặt đất, phủ trên mặt dất sau khi thu hoạch cÅ©ng cần cắt bỠđể ngăn cản con Ä‘Æ°á»ng lây lan của rệp và kiến bò lên hại cây cà phê. Không làm cho cây quá ẩm Æ°á»›t trong mùa mÆ°a nhằm hạn chế sá»± lây lan và gây hại của nấm bệnh.
- Cắt bá» cành tăm hÆ°Æ¡ng : khi phát sinh các cành thứ cấp, nếu thấy tại má»™t đốt có quá nhiá»u cành thì phải vặt hoặc cắt bá»›t Ä‘i má»™t số cành nhá», những cành còn lại phải phân bố Ä‘á»u trong không gian. Trong thá»i kỳ kinh doanh cÅ©ng thÆ°á»ng xuyên phát hiện để cắt bá» cành tăm hÆ°Æ¡ng.
- Cắt bá»›t má»™t phần của cành cấp 1 sau vụ thu hoạch. Sau khi thu hoạch nếu thấy các cành cấp 1 yếu á»›t, ở ngoài đầu cành chỉ còn má»™t ít đốt lá, ở phía trong Ä‘ã có cành cấp 2 thì cần cắt bá»›t phần cành ở ngoài.
- Cắt bá» những cành chùm (cành tổ quạ) : trong thá»i kỳ kinh doanh nếu thấy xuất hiện các cành tổ quạ thì cắt bá» vì chúng không cho quả mà chỉ làm cây ráºm rạp, tiêu hao dinh dưỡng của cây.
- Cắt các chồi vượt trên ngá»n : khi chÆ°a cần nuôi thêm tầng má»›i thì phải cắt bá» kịp thá»i các chồi vượt má»c ở trên đỉnh. Nếu không cắt kịp thá»i chất dinh dưỡng phải nuôi các chồi này sẽ làm tiêu hao chất dinh dưỡng, hạn chế sá»± sinh trưởng của các cành ở trên thân.
- Sau mùa thu hoạch cần cắt bá» bá» những cành khô, những phần cành sinh trưởng sinh trưởng yếu á»›t, những cành bị sâu bệnh để những phần còn lại phát sinh những cành má»›i sẽ cho quả trong mùa sau.
Tạo hình tốt làm bá»™ tán thông thoáng sẽ làm cho quả cà phê to hÆ¡n, đạt năng suất cao, bá»n và thuáºn lợi khi tiến hành phun thuốc phòng trừ sâu bệnh.
VII- CÆ°a đốn phục hồi vÆ°á»n cây
1. Lúc nào cần cÆ°a đốn phục hồi vÆ°á»n cây
- Khi vÆ°á»n cà phê kinh doanh nhiá»u năm nếu năng suất vÆ°á»n cây giảm xuống thấp thấy không có hiệu quả, hoặc hiệu quả không cao.
- Khi vÆ°á»n cây vì má»™t lý do nào Ä‘ó không chăm sóc hoặc chăm sóc không đầy đủ, năng suất quá thấp, không hiệu quả cÅ©ng cần cÆ°a đốn phục hồi
2. Thá»i gian và kỹ thuáºt cÆ°a đốn phục hồi
- Vào cuối mùa khô, đầu mùa mÆ°a thì tiến hành
Số lần xem trang: :2514
Nhập ngày: 28-01-2010
Điều chỉnh lần cuối: