CHUYÊN MỤC CÂY XOÀI

 

XOÀI (Mangifera indica)

Theo DÆ°Æ¡ng Minh, Võ Thanh Hoàng, Lê Thanh Phong - NXBNN-1996

Giống: Các giống xoài hiện được trồng tại Việt Nam gồm: Xoài Cát (Hòa Lá»™c), Xoài ThÆ¡m, xoải Bưởi (Ghép). Xoài có thể được trồng bằng hạt hay ghép.

Trồng xoài: Nên trồng đầu mùa mÆ°a, từ tháng 5 – 7 dÆ°Æ¡ng lịch. Vá»›i cây tháp nên tháp trÆ°á»›c 4 – 6 tháng. Khoảng cách trồng 8 – 9 m, trồng hình vuông hay nanh sấu.

Xá»­ lý ra hoa: Trong tá»± nhiên ở các vùng có 2 mùa mÆ°a, nắng, xoài rất dá»… ra hoa, tuy nhiên để Ä‘iều khiển thời gian ra hoa và cho trái thích hợp, thường dùng các biện pháp xá»­ lý nhÆ°:

Xông khói : Un khói vào đầu mùa khô (thời gian un khói kéo dài 1 – 2 tuần đến khi cây ra mấm hoa). Trường hợp cây không ra hoa phải lập lại sau 1 tháng (phÆ°Æ¡ng pháp này ít tốn kém nhÆ°ng hiệu quả không cao).

Phun Ethephon (Ethrel): Dùng ở nồng Ä‘á»™ 500 ppm (0,5 cc/lít) phun lên các đầu cành để ức chế sinh trưởng, tạo mấm hoa.

Phun KNO3 : Dùng ở nồng Ä‘á»™ 1 – 1,25% phun lên các lá ở đầu canh (lượng 35 – 50 lít/cây)

Tăng đậu trái : Tại Thái Lan, người ta dùng 2,4D ở nồng Ä‘á»™ 20 – 40 ppm, phun lên cây lúc ra hoa để giúp cho trục phát hoa và cuống trái dày hÆ¡n, làm trái ít rụng và chín tốt hÆ¡n. Vá»›i trái xoài non (2 – 7 tuần sau khi trổ hoa) người ta xá»­ lý bằng cách phun NAA (50 ppm) 3 lần vào lúc trổ hoa, 3 và 6 tuần sau trổ sẽ giúp giảm rụng trái non, đồng thời cÅ©ng giúp tăng trọng lượng trái.

Côn trùng phá hại : Gây hại cho cây xoài gồm: ruồi đục trái (Dacus dorsalis), rầy xanh (Idioscopus elypealia và I. nivesparsus), bọ dục cành (Niphonolea i và Niphonoclea capito), sâu ăn bông, rệp sáp (Icerya seycheltarum và Planococous lilacinus), rệp dính (Cocus viridia, C. mangiferae và Pulvanaria psidii).

Bệnh hại xoài : Bệnh Thán thÆ° nấm (Colletotrichum gloeosporioides), Bệnh Thối trái-khô đọt (Diplodia natalensis), Bệnh Cháy lá (Macrophoma mangiferae), Bệnh Đốm lá (Pestalotia mangiferae), Bệnh Bồ hóng (Capnodium mangiferae), Bệnh Phấn trắng (Oidium mangiferae), Bệnh Đốm vi khuẩn (Pseudomonas mangiferae - indica).

Thu hoạch

Khoảng 3 – 4 tháng sau khi trổ hoa thì trái Ä‘ã đủ già và chín. Năng suất tăng dần từ năm cho trái đầu tiên đến sau 5 năm thì ổn định. Trái được hái khi Ä‘ã già, da láng, lúc Ä‘ó trái hÆ¡i nặng hÆ¡n nÆ°á»›c. Có thể quan sát bằng kinh nghiệm trên má»—i giống để ấn định thời gian thu hoạch.

TTKN TIỀN GIANG giá»›i thiệu KỸ THUẬT TRá»’NG XOÀI

ThS. Lê Văn Quân; KS. Đỗ Văn Chuông; KS. Trần Thanh Phong; KS. TrÆ°Æ¡ng Quốc Luận

GIỚI THIỆU

Xoài là cây ăn quả nhiệt Ä‘á»›i, phần lá»›n các tác giả đều cho rằng nguồn gốc cây xoài ở miền Đông Ấn Độ và các vùng giáp ranh nhÆ° Miến Điện, Việt Nam, Malaysia.

Trên thế giá»›i hiện nay có 87 nÆ°á»›c trồng xoài vá»›i diện tích khoảng 1,8 – 2,2 triệu hécta. Vùng Châu Á chiếm 2/3 diện tích trồng xoài trên thế giá»›i, trong Ä‘ó đứng đầu là Ấn Độ (chiếm gần 70% sản lượng xoài thế giá»›i vá»›i 9,3 triệu tấn), Thái Lan, Pakistan, Philippin, và Miền Nam Trung Quốc, Zimbabuê, Ghinê, Cônggô, Nam Phi, Keynia, Modămbích, Mali, Ai Cập, Brazin, Mêhicô, Hoa kỳ. Ngoài ra, xoài còn được trồng ở vùng ven biển nÆ°á»›c Úc.

Ở Việt Nam xoài được trồng từ Nam chí Bắc, vùng trồng xoài tập trung là từ Bình Định trở vào nhiều nhất là các tỉnh Đồng Bằng Sông Cá»­u Long nhÆ°: Tiền Giang (trên 6.000ha, trong Ä‘ó Ä‘ang cho trái 4.000ha), Đồng Tháp, VÄ©nh Long, Cần ThÆ¡, ... .

Quả xoài chín có màu vàng hấp dẫn, có vị chua ngọt, mùi thÆ¡m ngon được nhiều người Æ°a thích và được xem là má»™t loại quả quí. Trái xoài chứa nhiều vitamin A, C, đường (15,4%), các acid hữu cÆ¡ nên xoài được sá»­ dụng rá»™ng rãi cả trái chín và trái già còn xanh. Xoài chín được ăn tÆ°Æ¡i, Ä‘óng há»™p, làm nÆ°á»›c trái cây, mứt kẹo, kem, sấy khô để tiêu thụ ná»™i địahay xuất khẩu.

1. Đặc điểm sinh học

- Rá»…: Phần lá»›n rá»… phân bố ở tầng đất 0 – 50 cm ở những vùng có má»±c nÆ°á»›c ngầm thấp hay đất cát rá»… có thể ăn rất sâu (6 – 8m). Tuy nhiên, phần lá»›n rá»… tập trung trong phạm vi cách gốc khoảng 2m.

- Thân, tán cây: Xoài là loại cây ăn quả thân gá»— mọc rất khỏe. Ở những nÆ¡i trảng, chiều cao cây và tán cây có đường kính tÆ°Æ¡ng Ä‘Æ°Æ¡ng. Tán cây lá»›n hoặc nhỏ tùy theo giống.

- Lá và cành: Má»™t năm xoài có thể ra 3 – 4 đợt chồi tùy theo giống, tùy vào tuổi cây, thời tiết khí hậu và tình hình dinh dưỡng; cây con ra nhiều đợt chồi hÆ¡n so vá»›i cây Ä‘ang cho quả; cây già rất khó ra chồi. Lá non sau 35 ngày má»›i chuyển xanh hoàn toàn, má»—i lần ra lá, cành xoài dài thêm 20 – 30 cm.

- Hoa: Hoa ra từng chùm ở ngọn cành, chùm hoa dài khoảng 30 cm, có 200 – 400 hoa. Má»—i chùm thường có 2 loại hoa: hoa lưỡng tính và hoa Ä‘á»±c. Tỉ lệ hoa Ä‘á»±c và hoa lưỡng tính trên cây phụ thuá»™c vào giống và Ä‘iều kiện khí hậu ở địa Ä‘iểm trồng. Thường thì hoa lưỡng tính chiếm từ 1 – 36%. Xoài là cây thụ phấn chéo, thụ phấn nhờ côn trùng là chủ yếu. Thời gian tiếp nhận hạt phấn của nhụy rất ngắn, chỉ sau vài giờ. Ở xoài nhụy thường chín trÆ°á»›c, thời gian tốt nhất để nhụy tiếp nhận hạt phấn là lúc mặt trời mọc, trong khi Ä‘ó nhụy Ä‘á»±ctung phấn chỉ vào khoảng 8 – 10 giờ sáng. Sá»± không trùng hợp này là nguyên nhân cản trở sá»± thụ phấn và thụ tinh của xoài.

Những nguyên nhân khác làm xoài đậu quả kém là ảnh hưởng của Ä‘iều kiện ngoại cảnh nhÆ°: vào thời gian hoa nở gặp mÆ°a, lạnh, Ä‘á»™ ẩm và nhiệt Ä‘á»™ không khí cao.

- Quả: Sau khi thụ tinh thì quả phát triển. Thời gian từ thụ tinh đến chín là 2 tháng đối vá»›i giống chín sá»›m, 2 – 3,5 tháng đối vá»›i giống chín trung bình, 4 tháng đối vá»›i giống chín muá»™n.

2. Yêu cầu ngoại cảnh

Xoài có thể chịu Ä‘á»±ng được nhiệt Ä‘á»™ 10oC – 46oC nhÆ°ng thích hợp nhất ở nhiệt Ä‘á»™ 24 – 27oC, nhiệt Ä‘á»™ cao và ẩm Ä‘á»™ không khí cao gây hại cho sá»± phát triển của cây. Xoài không kén đất, xoài có thể trồng được trên nhiều loại đất khác nhau miá»…n là có tầng mặt sâu vì rá»… xoài là loại rá»… cọc. Chính nhờ bá»™ rá»… khỏe ăn sâu nên xoài chịu hạn tốt. Xoài phát triển tốt trên đấtphùsa ven sông nhÆ° ở Đồng Bằng Sông Cá»­u Long, Ä‘á»™ pH thích hợp nhất là 5,5 – 7.

GIỐNG VÀ NHÂN GIỐNG

1. Xoài ná»™i: Xoài Cát Hòa Lá»™c: Xuất phát từ Cái Bè (Tiền Giang), xoài có trái to, trọng lượng trái 400 – 600gr, thịt trái vàng, dẽ, thÆ¡m, ngọt, hạt dẹp, được coi là giống xoài có phẩm chất ngon. Thời gian từ trổ bông đến chín trung bình 3,5 – 4 tháng.

Xoài Cát Chu: Phẩm chất trái ngon, thịt thÆ¡m ngọt có vị hÆ¡i chua, dạng trái hÆ¡i tròn, trọng lượng trái trung bình 250 – 350gr, vỏ trái mỏng. Đây là giống xoài ra hoa rất tập trung và dá»… đậu trái, năng suất rất cao.

Xoài Xiêm: Phẩm chất tÆ°Æ¡ng đối ngon, cÆ¡m vàng, thịt dẽo, mịn, hạt nhỏ, vỏ trái dày. Đây là giống dá»… đậu trái, năng suất cao.

Xoài Bưởi: Còn gọi là xoài ghép hay xoài 3 mùa mÆ°a, trọng lượng trái trung bình 250 – 350gr, có nguồn gốc từ Cái Bè (Tiền Giang), giống xoài nầy có thể trồng đượctrên nhiều loại đất kể cả đất nhiá»…m phèn, mặn. Cây phát triển nhanh, nếu trồng từ há»™t cây cho trái sau 2,5 – 3 năm.

2. Xoài Thái Lan nhập ná»™i: Nam-dok-mai: Tán thÆ°a, lá to bản, mép gợn sóng. Trái nặng trung bình 320gr, hình bầu dục, đầu trái nhọn, vỏ mỏng láng, màu vàng đẹp, ngọt, thÆ¡m, hạt nhỏ. Từ khi nở hoa đến thu hoạch 115 ngày.

Khiew-sa-woei: Là giống xoài ăn xanh, cây phát triển mạnh, lá thon dài, đầuhÆ¡i nhọn, trái dài hÆ¡i cong, nặng trung bình 300gr.

Ngoài ra còn má»™t số giống xoài nhÆ°: Xoài Hòn, xoài Châu, xoài Thanh, xoài Thanh Ca, ... dá»… trồng cho trái ổn định, năng suất cao.

3. Nhân giống: Xoài được trồng bằng hai phÆ°Æ¡ng pháp chính:

a. Trồng từ hột:

+ Chọn cây mẹ có phẩm chất ngon, năng suất cao, cho trái ổn định.

+ Chọn trái già, bao hạt cứng hoàn toàn.

+ Cách Æ°Æ¡ng: Lá»™t bỏ bao cứng của hạt, xếp úp mặt bụng của hạt xuống mặt đấtnhuyá»…n, sau Ä‘ó phủ lên cho kín hạt bằng tro trấu hoai, phân hữu cÆ¡ hoai mục và tÆ°á»›i nÆ°á»›c giữ ẩm sau 1 – 2 tuần cây con sẽ mọc lên ( má»™t hạt có 2 – 5 cây ). Khi cây con cao 20 – 25 cm, lá Ä‘ã xanh đậm, tiến hành tách cây con Ä‘Æ°a ra liếp Æ°Æ¡ng; nên chọn những cây phát triển đồng đều nhau, loại bỏ những cây phát triển quá nhanh, những cây ốm yếu.

Liếp Æ°Æ¡ng phải được vun cao 20 – 30 cm để cho đất thoát nÆ°á»›c, kích thÆ°á»›c liếp Æ°Æ¡ng: ngang 1 – 1,5m, chiều dài tùy ý. Khoảng cách đặt cây con 20 – 25 cm. Có thể đặt cây con thẳng vào bầu nylon ( kích thÆ°á»›c bầu 10 x 20 cm ) thay cho liếp Æ°Æ¡ng.

Để cây con phát triển nhanh, khi cây con còn trong liếp Æ°Æ¡ng hoặc trong bầu nylon cần phải bón phân, tÆ°á»›i nÆ°á»›c và phòng trị sâu bệnh kịp thời, nhất là các bệnh ở gốc, rá»… làm chết cây.

Sau 6 tháng có thể Ä‘em Ä‘i trồng ngoài vườn , cây con Ä‘em trồng cần loại bỏ những cây có thân lá khác vá»›i đặc tính cây giống Ä‘ã chọn để tránh cây có khả năng biến đổigiống.

b. Trồng từ cây ghép:

Xoài trồng bằng phÆ°Æ¡ng pháp ghép sẽ cho trái sau 3 năm và ổn định sau 5 năm. Nếu trồng bằng cây ghép cần lÆ°u ý các việc sau: Cây làm gốc ghép phải chọn các giống xoài có tính thích nghi rá»™ng, cây phát triển mạnh, chịu được úng, phèn mặn và ít sâu bệnh nhÆ° các giống xoài Lai, xoài Thanh Ca, xoài Hòn, Cát Chu, ... .

Cây lấy bo (mắt ghép) hoặc lấy đọt (cành ghép) thì chọn cây khỏe mạnh, có phẩm chất trái ngon.

ĐẤT TRỒNG

1. Thiết kế mương liếp:

Đất trồng cây ăn trái ở Tiền Giang phải xẻ mÆ°Æ¡ng lên liếp và xây dá»±ng hệ thống Ä‘ê bao, cống bọng để chủ Ä‘á»™ng tÆ°á»›i nÆ°á»›c trong mùa nắng và thoát nÆ°á»›c trong mùa mÆ°a lÅ©. Kích thÆ°á»›c của mÆ°Æ¡ng liếp phụ thuá»™c vào các yếu tố sau Ä‘ây: - Má»±c thủy cấp trong mÆ°Æ¡ng vườn - Độ dày tầng đất mặt - Độ sâu của tầng phèn - Giống cây trồng và chế Ä‘á»™ nuôi xen trong vườn

Những vùng đất có Ä‘á»™ dày tầng mặt mỏng, đỉnh lÅ© cao, tầng phèn cạn thì thiết kế liếp Ä‘Æ¡n 4 – 5m thích hợp cho lối Ä‘á»™c canh. Đất có Ä‘á»™ dày tầng mặt sâu, đỉnh lÅ© vừa phải thì thiết kế liếp Ä‘ôi 8 – 10m để thuận tiện cho việc trồng xen các loại cây khác.

2. Chuẩn bị mô trồng:

Mô được đắp bằng lá»›p đất mặt rá»™ng 0,8 – 1m, cao 30 – 50 cm; trá»™n đất mô vá»›i 10 – 20kg phân chuồng hoai và 200gr super lân. Mô phải được chuẩn bị 1 tháng trÆ°á»›c khi trồng.

CÁCH TRá»’NG

1. Thời vụ trồng: Nếu chủ Ä‘á»™ng được nÆ°á»›c thì có thể trồng bất kỳ thời Ä‘iểm nào trong năm. Tuy nhiên nếu trồng được vào đầu mùa mÆ°a thì đỡ công tÆ°á»›i.

2. Khoảng cách trồng: Tùy theo giống xoài mà bố trí khoảng cách cho hợp lý, thường thì: - Xoài Bưởi khoảng cách trồng 6 – 8m, - Xoài Cát Hòa Lá»™c khoảng cách trồng 8 – 10m, - Xoài Cát Chu, Xoài Hòn, Xoài Châu khoảng cách trồng 10m.

3. Cách trồng: Khoét lá»— trên mô vừa bầu cây con, đặt cây vào lấp đất lại vừa bằng mặt bầu, cắm cọc buá»™c dây giữ không cho cây lung lay.

CHÄ‚M SÓC CÂY CON

- TÆ°á»›i nÆ°á»›c: Cần tÆ°á»›i đủ nÆ°á»›c cho cây xoài khi nắng hạn để giúp cây con hấp thụ dinh dưỡng tốt, ra đọt được liên tục.

- Bón phân: Đối vá»›i cây trên 1 năm tuổi, má»—i năm bón 300gr phân 20 – 20 – 15, chia làm nhiều lần bón vào thời Ä‘iểm lá trên ngọn Ä‘ã xanh đậm. Năm đầu tiên nên hòa phân vào nÆ°á»›c để tÆ°á»›i.

Vào đầu mùa nắng hàng năm có thể xá»›i gốc bón thêm 5 – 10kg phân chuồng hoai kết hợp vá»›i việc bồi bùn non lắp phân lại.

- Tỉa cành, tạo tán: Khi cây con được 4 – 5 tầng lá (cao 0,8 – 1m) thì bấm đọt để cho cây ra cành cấp 1, tỉa bỏ chừa lại 3 chồi mọc về 3 hÆ°á»›ng đều nhau. Khi chồi cấp 1 được 2 tầng đọt tiến hành bấm đọt, tiếp tục nhÆ° thế đến khi cây có đọt cấp 5. Việc bấm ngọn này giúp cho cây có tán tròn đều, thấp, tiện cho việc chăm sóc bông, trái sau nầy.

CHÄ‚M SÓC XOÀI ĐANG CHO TRÁI

1. Tỉa cành: Hàng năm cần tiến hành tỉa cành, ít nhất là 2 lần trong năm: - Lần 1: Sau thu hoạch, -Lần 2: TrÆ°á»›c khi xá»­ lý ra hoa, Cắt bỏ những cành già cá»—i, cành bị che khuất ánh sáng, cành sâu bệnh.

2. Xá»›i xáo, bồi bùn: Hàng năm, sau khi thu hoạch cần tiến hành xá»›i xáo đất quanh tán cây kết hợp vá»›i việc bón phân và bồi má»™t lá»›p bùn non nhằm kích thích cho cây ra rá»…, ra đọt sá»›m, cho đọt khỏe.

3. Bón phân: Tùy theo Ä‘á»™ tuổi cây, tình trạng cây mà gia giảm lượng phân bón, năm trúng mùa phải bón nhiều hÆ¡n năm thất mùa, đặc biệt phải bón đầy đủ ở lần sau thu hoạch.

Má»—i năm cần bón cho cây 5kg phân NPK 20 – 20 – 15 chia làm bốn lần bón (cây 6 – 7 năm tuổi). - Lần 1: Ngay sau thu hoạch 2kg/gốc, - Lần 2: 1 tháng trÆ°á»›c khi xá»­ lý ra hoa 1kg/gốc, - Lần 3: 1 tháng sau khi đậu trái 1kg/gốc, - Lần 4: 1 tháng trÆ°á»›c khi thu hoạch 1kg/gốc,

Hàng năm bổ sung thêm 20 – 30kg phân chuồng cho 1 gốc ở lần sau khi thu hoạch kết hợp bồi bùn non để cải tạo Ä‘á»™ tÆ¡i xốp cÅ©ng nhÆ° tăng khả năng thoát nÆ°á»›c cho đất.

4. Xá»­ lý ra hoa, tăng đậu trái

a. Quá trình ra hoa xoài:

- Giai Ä‘oạn Ä‘âm chồi (tháng 5 – 6 dl): Sau khi thu hoạch trái tiến hành cắt tỉa cành, bón phân, tích cá»±c tÆ°á»›i nÆ°á»›c giữ má»±c nÆ°á»›c trong mÆ°Æ¡ng vừa phải. Sau khoảng 15 ngày lá non bắt đầu mọc ra, giai Ä‘oạn nầy chú ý các đối tượng sâu bệnh hại nhÆ°: bệnh thán thÆ° (nếu gặp mÆ°a), châu chấu cắn lá, ghẻ trên lá xoài, ... .

- Giai Ä‘oạn tích lÅ©y dưỡng chất: Sau khi Ä‘âm đọt non 30 – 40 ngày thì lá trưởng thành, lá chuyển xanh đậm hoàn toàn, chồi sẽ tích lÅ©y dưỡng chất để nuôi trái sau nầy.

- Giai Ä‘oạn phát triển rá»…: Sau khi chồi phát triển, rá»… sẽ hoạt Ä‘á»™ng mạnh để hấp thu dưỡng chất. Đây là giai Ä‘oạn thích hợp để bón phân cho xoài lần 2.

- Giai Ä‘oạn nghỉ ngÆ¡i: Ở giai Ä‘oạn nầy có thể kích thích ra hoa nhÆ°ng thường bông và lá Ä‘i kèm nhau.

- Giai Ä‘oạn đủ khả năng ra hoa (tháng 9 – 10 dl): Khi đọt Ä‘âm ra được trên 4 tháng, Ä‘ây là giai Ä‘oạn thích hợp để kích thích xoài ra hoa.

- Giai Ä‘oạn miên trạng: Sau khi hình thành mầm hoa sẽ Ä‘i vào thời kỳ miên trạng, nếu không có Ä‘iều kiện thích hợp để ra hoa. Thời kỳ miên trạng càng dài thì cây càng khó ra hoa.

- Giai Ä‘oạn quyết định sá»± ra hoa (tháng 10 – 11 dl): Giai Ä‘oạn nầy cây có thể ra hoa mà không cần phải kích thích nếu có Ä‘iều kiện thích hợp nhÆ°: + Có mùa khô kéo dài, + Cây ra đọt nhiều đợt nhÆ°ng không ra hoa 1 hay 2 vụ trÆ°á»›c, + Có những đợt lạnh (nhiệt Ä‘á»™ dÆ°á»›i 20oC trong ngày) theo sau là nhiệt Ä‘á»™ cao.

- Giai Ä‘oạn ra hoa (tháng 11 – 12 dl): Các tác nhân nhÆ°: nhiệt Ä‘á»™, ngập úng, hoặc hóa chất nhÆ° KNO3, Predict 10% (Paclobutazol), có ảnh hưởng lá»›n đến sá»± ra hoa.

b. Các nhân tố ảnh hưởng đến sá»± ra hoa xoài:

- Yếu tố môi trường: + Nhiệt Ä‘á»™: Thường trong mùa Ä‘ông có nhiều ngày nhiệt Ä‘á»™ thấp dÆ°á»›i 20oC sẽ giúp xoài dá»… ra hoa. + Ngập úng: Là má»™t dạng sốc; ở vùng lÅ©, má»™t số xoài bưởi ra hoa sau khi ngập 30 ngày. + Sá»± khô hạn: Có ảnh hưởng nhÆ°ng không lá»›n.

- Giống xoài:

+ Nhóm dá»… ra hoa: Xoài Thanh Ca, xoài Hòn, xoài Bưởi.

+ Nhóm tÆ°Æ¡ng đối khó ra hoa: Cát Hòa Lá»™c, Cát Chu, Cát Trắng.

+ Nhóm khó ra hoa: Xoài ThÆ¡m, xoài Cát Bồ, xoài Tượng.

- Tuổi cành:

+ Tuổi cành 4 – 6 tháng cho ra hoa tốt,

+ Nhỏ hÆ¡n 4 tháng, nếu kích thích xoài thường cho ra lá,

+ Trên 9 tháng tuổi khó kích thích ra hoa,

- Tình hình sinh trưởng:

+ Cây suy thoái có khả năng Ä‘âm chồi kém, thường không đủ khả năng ra hoa nên thường có hiện tượng cách niên (năm có hoa, năm không).

- Các yếu tố dinh dưỡng: + Đạm: Yếu tố quan trọng hàng đầu thúc đẩy sá»± ra hoa. + Lân: Hàm lượng lân cao trong chồi sẽ kích thích sá»± phân hóa mầm hoa, thúc đẩy tạo chồi, tạo rá»…. + Kali: Cải thiện khả năng ra hoa, đậu trái, tăng phẩm chất trái.

c. Xá»­ lý ra hoa xoài: TrÆ°á»›c khi xá»­ lý ra hoa 10 – 15 ngày nên dùng phân MKP (0 – 52 – 34) 30gr/10 lít nÆ°á»›c phun lên lá để giúp cho lá mau trưởng thành, cây dá»… ra hoa.

- Xá»­ lý hóa chất:

+ Phun KNO3 lên hai mặt lá liều lượng 150 – 200gr/10 lít nÆ°á»›c. Nếu sau 7 ngày không thấy dấu hiệu ra hoa thì phun lại lần 2.

+ TÆ°á»›i vào gốc Predict 10%: vá»›i liều lượng 20gr pha trong 1 lít nÆ°á»›c cho cây có đường kính tán cây 2m, tÆ°á»›i quanh gốc.

d. Tăng đậu quả:

- Giai đoạn rớt nhụy:

+ Khi bông dài 10 – 12 cm phun thuốc phòng trừ sâu bệnh kết hợp vá»›i phân bón lá có công thức 15 – 30 – 15 để tăng cường khả năng đậu trái.

- Giai Ä‘oạn phát triển trái:

•           + Bón phân NPK cho cây để nuôi trái,

•           + TÆ°á»›i đủ nÆ°á»›c cho cây hấp thu dưỡng chất tốt,

•           + Phòng trị sâu bệnh định kỳ để giữ năng suất và phẩm chất trái.

PHÒNG TRỊ SÂU BỆNH

Đây là khâu quan trọng để giữ được năng suất và phẩm chất trái xoài.

1. Sâu hại:

- Sâu đục bông: Gây hại từ khi bông bắt đầu nhú ra đến khi hoa đổ nhụy, sâu non đục bên trong làm chết cả bông hoặc chết má»™t Ä‘oạn bông. Phòng trị: Phun các loại thuốc có tác dụng lÆ°u dẫn nhÆ° Cyper Alpha liều lượng 10 – 20cc/bình 8 lít nÆ°á»›c khi má»›i phát hiện.

- Rầy bông xoài: (Idiocerus niveosparsus) Gây hại nặng giai Ä‘oạn cây ra hoa, rầy chích hút nhá»±a ở bông và đọt non làm bông bị khô héo, rầy tiết mật tạo Ä‘iều kiện cho nấm bồ hóng phát triển làm Ä‘en bông, Ä‘en lá; làm giảm khả năng đậu trái.

Phòng trị: Phun các loại thuốc: + Sevin 85% vá»›i liều 20gr/bình 8 lít + Trebon vá»›i liều 20cc/bình 8 lít + Sumi Alpha vá»›i liều 10cc/bình 8 lít

- Sâu đục trái: (Noorda albizanalis): Gây hại từ khi đường kính trái được 1,5 cm đến khi trái già, bÆ°á»›m đẻ trứng ở chót trái, sâu non nở ra đục vào trái và ăn phần há»™t làm cho trái bị hÆ° và rụng. Phòng trị: Phun thuốc khi thấy có sâu non xuất hiện bằng các loại thuốc nhÆ°: Basudin 50ND, Sumi Alpha, Karaté, Cymbus liều lượng theo hÆ°á»›ng dẫn trên chai thuốc. Thu gom và tiêu hủy trái bị hại để không bị sâu non hóa nhá»™ng tấn công ở lứa tiếp theo.

- Ruồi đục trái: (Dacus dorsalis): Gây hại trên hầu hết các loại cây ăn trái và trái họ bầu, bí, dÆ°a, ruồi tấn công từ lúc trái già đến chín. Ruồi cái dùng ống đẻ trứng chọc thủng vỏ trái cây và đẻ trứng dÆ°á»›i lá»›p vỏ, ấu trùng (dòi non) nở ra đục ăn thịt trái thành những đường ngoằn ngoèo làm trái hÆ° và rụng. Phòng trị: Tiêu hủy những trái bị dòi, không neo trái quá già trong vườn, bao trái. Dùng thuốc trừ sâu giống nhÆ° sâu đục trái.

- Rệp sáp: (Pseudococus sp): Gây hại trên cuống bông, cuống trái, lá non hoặc mặt dÆ°á»›i lá. Rệp chích hút nhá»±a và thải phân tạo Ä‘iều kiện cho nấm bồ hóng phát triển làm Ä‘en đầu trái xoài. Phòng trị: Phun thuốc Supracide liều lượng 10 – 15cc/bình 8 lít nÆ°á»›c, nên phun khi thấy rệp xuất hiện.

2. Bệnh hại

- Bệnh thán thÆ°: (Collettotrichum glocosporioides) : Đây là bệnh quan trọng nhất trên xoài, bệnh thường gây hại nặng trong mùa mÆ°a và khi có sÆ°Æ¡ng Ä‘êm. Nấm bệnh tấn công trên cành, lá non làm lá lủng, rách, co dúm rồi rụng. Thiệt hại nặng nhất là trên bông, trái; nấm tấn công làm khô, Ä‘en bông làm giảm hoặc mất khả năng đậu trái; bệnh cÅ©ng tấn công trên trái tạo ra triệu chứng “da cây” làm mất phẩm chất trái; nấm bệnh còn tấn công trên trái già làm thối trái sau khi thu hoạch và bệnh càng trầm trọng khi tồn trữ trong Ä‘iều kiện nóng và ấm.

Phòng trừ: Trồng cây có khoảng cách vừa phải, thường xuyên vệ sinh vườn xoài, cắt tỉa cành tạo cho tán cây thông thoáng, bao trái.

Sá»­ dụng các thuốc sau Ä‘ây luân phiên phun định kỳ lên bông, trái non để tăng khả năng đậu trái và giữ phẩm chất trái nhÆ°: - Thuốc gốc Mancozed nhÆ° Dithane M45. Thuốc gốc Carbendazym nhÆ° Benomyl hoặc Bavistin .- Antracol, Daconil, ... Liều lượng: theo hÆ°á»›ng dẫn của nÆ¡i sản xuất.

Lúc xoài ra hoa gặp mÆ°a nên sá»­ dụng phối hợp các loại nhÆ° Topsin M vá»›i Benomyl hoặc Ridomil vá»›i Daconil để phòng ngừa phát sinh phát triển.

Trong Ä‘iều kiện thoáng mát phun định kỳ 7 – 10 ngày/lần, nếu mÆ°a nhiều và có sÆ°Æ¡ng mù kéo dài thì phun nhắc lại 3 – 5 ngày/lần. Sau 2 lần phun phải đổi thuốc vì nấm rất mau kháng thuốc.

- Bệnh phấn trắng:

Bệnh gây hại nặng vào giai Ä‘oạn trÆ°á»›c khi thụ phấn đến lúc đậu trái non. Nấm Ä‘óng thành má»™t lá»›p màu trắng hay xám trên phát hoa, nấm gây thiệt hại rất nhanh trong Ä‘iều kiện thời tiết lạnh và sÆ°Æ¡ng mù kéo dài. Bệnh làm trái non méo mó, nhỏ và dá»… rụng hoặc trái bị da cám.

Phòng trị: Phun phòng khi thấy có sÆ°Æ¡ng mù kéo dài hoặc trời lạnh, sá»­ dụng các loại thuốc trị nấm nhÆ°: Anvil, Microthiol, Topsin M, ... dùng theo hÆ°á»›ng dẫn của nÆ¡i sản xuất.

- Bệnh khô đọt (Diplodia natalensis): Bệnh tấn công nhanh nhất là lúc mÆ°a nhiều, nấm tấn công rất sá»›m vào lúc đọt non còn màu đỏ làm cho đọt chết héo dần và chết khi lá vừa dày.

Phòng trị: Tỉa bỏ cành bị bệnh, phun phòng bằng các loại thuốc nhÆ° Derosal, Anvil, Copper B, ... phun đều lên đọt non còn đỏ, nên phun 2 lần cách nhau 7 – 10 ngày.

- Bệnh bông Ä‘en da trái xoài (da ếch): Trong vài năm gần Ä‘ây bệnh bông Ä‘en da trái xoài ngày càng nghiêm trọng, làm giảm giá trị thÆ°Æ¡ng phẩm của trái. Bệnh xuất hiện nhanh và tập trung vào giai Ä‘oạn cuối khi xoài Ä‘ã cứng bao. Bệnh phát triển nhiều khi gặp ẩm Ä‘á»™ cao hoặc mÆ°a liên tục trong 1 – 2 ngày, các vườn xoài thu hoạch muá»™n khi gặp mÆ°a bệnh rất nặng.

Để phòng bệnh nên xá»­ lý cho xoài ra hoa tập trung và sá»›m, sá»­ dụng các loại thuốc nhÆ°: Ridomil, Daconil, Copper zinc (20gr/bình 8 lít nÆ°á»›c) khi xoài Ä‘ã cứng bao đầu để phòng bệnh, nếu gặp phải mÆ°a hay sÆ°Æ¡ng mù nhiều thì phun nhặt hÆ¡n, 3 – 5 ngày/lần. Chú ý phải phun thuốc thật mịn để thuốc bám đều trái xoài thì hiệu quả má»›i cao, đồng thời nên hạn chế sá»­ dụng các dạng phân bón lá phun trá»±c tiếp vào trái trong giai Ä‘oạn sắp thu hoạch. Bao trái cÅ©ng giúp bảo vệ trái tốt.

 

 

Số lần xem trang: :12657
Nhập ngày: 28-01-2010
Điều chỉnh lần cuối: